Borçlandırılan sürelere istinaden aylık bağlanması için gerekli şartlar nelerdir?

Borçlanılan sürelere göre aylık bağlanabilmesi için; yurda kesin dönüş yapılmış olması, borçlandırılan sürelerden aylık bağlanmasına yetecek kadar kısmın ödenmiş olması, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılması, yazılı başvuruda bulunulması şarttır.

Aylık bağlama şartlarından biri olan “yurda kesin dönüş yapmak” neyi ifade eder?

Kesin dönüşten kasıt; yurt dışında yaşanılan ülkeyi bir daha dönmemek üzere terk etmek değildir. Yurt dışı borçlanması yaparak aylık almak için tahsis talebinde bulunanların; kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere yurt dışındaki çalışmalarının sona ermesini, bulundukları yabancı ülkeden ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmektedir.

Kesin dönüş ifadesi hiçbir şekilde mutlak anlamda yurt dışında bulunduğu ülkeden Türkiye’ye döndükten sonra tekrar yurt dışına çıkış yapmama şeklinde değerlendirilmemelidir. Kesin dönüş şartı sigortalı için aranan bir şart olup hak sahiplerinde aranmamaktadır.

Kesin dönüş şartı hangi aşamada aranmaktadır?

Kesin dönüş şartı yurt dışı borçlanması yapmak için başvuru aşamasında aranmamakta olup aylık bağlanması için müracaat aşamasında aranmaktadır. Kişiler yurt dışındaki çalışmaları devam ederken yani kesin dönüş şartı yerine gelmeden de borçlanma müracaatında bulunabilir.

Kesin dönüşün tanımında yer alan “sosyal sigorta ödeneği” ve “sosyal yardım ödeneği” ne demektir?

• Sosyal sigorta ödeneği; çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödenekleri,
• Sosyal yardım ödeneği; bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya mevcut geliriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen, ikamet şartına bağlı nakdi yardımları

ifade eder. Bunların ortak özelliği ikamete dayalı olmasıdır.

Evli ya da birlikte yaşayan çiftler için ödenen sosyal yardımlar her iki eş için de ödeniyor olarak kabul edildiğinden, yurt dışında borçlanma kapsamında süreleri bulunanların eşlerinin sosyal yardım niteliğinde ödenek alması durumunda da yurda kesin dönüş şartı gerçekleşmeyeceğinden bu durumda olanlara malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmamaktadır.

Aylık talebinde bulunurken ibraz edilmesi gereken belgeler nelerdir?

Yurt dışında geçen sürelerini borçlandıktan sonra malullük, yaşlılık/emekli aylığı bağlanması talebinde bulunanlardan başvuru sırasında “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ve “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” alınır.

Ayrıca, yurt dışında ikamet ederken aylık talebinde bulunanların yurda kesin dönüş şartını yerine getirip getirmediklerinin tespiti için, aylık talep tarihinden önceki 3 ay içerisinde düzenlenmiş hizmet belgesini ibraz etmeleri gerekir.

Yurt dışında geçen sürelerini borçlandıktan sonra ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunanlardan ise sadece “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” alınır.

Aylık başvurusunda ibraz edilmesi gereken “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ve “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” nereden temin edilebilir?

“Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ile “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” örnekleri Kurumumuz birimlerinden temin edilebileceği gibi www.sgk.gov.tr adresinden de temin edilebilir.

Borçlanma ve aylık talebi sırasında Kuruma bizzat başvuru gerekli midir?

Başvurularda bizzat başvuru şartı bulunmamaktadır. Gerekli belgeler, usulüne uygun doldurulup imzalandıktan sonra Kurumun ilgili birimine doğrudan başvuru yoluyla verilebileceği gibi, yurt içi veya yurt dışından posta yolu ile de gönderilebilir. Posta yoluyla yapılan başvurularda evrakın postaya verildiği tarihte başvuru sahibinin Türkiye’de olup olmadığının önemi yoktur.

Güncel tarihli hizmet belgesi hangi durumda istenir?

Yurt dışında ikamet eden ve aylık talebinde bulunan sigortalıdan, başvuru tarihinden önceki 3 ay içinde düzenlenmiş olan güncel tarihli hizmet belgesinin ibrazı istenir.

İkamet adresi yurt içinde olanların borçlanma için ibraz ettikleri yurt dışı sürelerini gösterir hizmet belgesi yeterli görüldüğünden, bunlardan yeni bir hizmet belgesi ibraz etmeleri istenmez.

Aylık talep tarihinde ve aylık alma sürelerinde Türk vatandaşı olma şartı var mıdır?

Yurt dışında geçen sürelerini borçlanarak aylık bağlanması için talepte bulunanların talep tarihinde ve aylıklarını almaya devam ettikleri süreçte Türk vatandaşı olmaları şartı aranmaz.

Ancak, yurt dışında geçen sürelerini borçlanarak 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre aylık bağlanmış olanlar bakımından, aylık almaya devam ederken ikili sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke vatandaşlığına geçmiş olanların aylıkları kesilmemekle beraber sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülke vatandaşlığına geçenlerin aylıkları kesilmektedir.

Borçlanılan sürelere istinaden bağlanan aylıklar hangi durumlarda kesilir?

• Yurt dışında kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere yabancı bir ülke mevzuatına tabi çalışmaya başlanılan tarihten itibaren aylıklar kesilir.
• Yurt dışında ikamete dayalı bir sosyal sigorta veya sosyal yardım ödeneği alınmaya başlanılan tarihten itibaren aylıklar kesilir.
• Sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmak suretiyle aylıkların kesilmeksizin ödenmesine ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yurt içinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanların aylıkları kesilir.

“Kısa süreli çalışmaya tabi işler” nedir?

Yurt dışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi, Ülkemizin dış temsilciliklerince veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş hizmet belgesinde kayıtlı olan ve ilgili ülke mevzuatına göre elde edilen kazanç üzerinden çalışandan zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmadığı bildirilen süreler, kısa süreli çalışmaya tabi işler anlamına gelmektedir. Bu kapsamda çalışanların aylıkları kesilmemektedir. Kısa süreli çalışmaya tabi işler şu an itibarıyla Almanya ve İsviçre’de bulunmaktadır.

Kesilen aylıklar, hangi durumda yeniden bağlanır? Sonradan geçen çalışmalar nasıl değerlendirilir?

Aylığı kesilenlerden yurt içinde veya yurt dışında çalışması sona erenlerin veya yurt dışında ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlardan bu ödenek ve yardımları sona erenlerin, aylıklarının tekrar ödenmesi için yazılı talepte bulunmaları halinde, talep tarihini takip eden ödeme döneminden itibaren aylıkları tekrar ödenmeye başlanır.

Aylığın kesilmesine sebep olan çalışmalar;

• Yurt içinde geçmişse, bu çalışmalar da dikkate alınarak aylıklar, ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki hükümlere göre hesaplanarak,
• Yurt dışında geçmişse, kesildiği tarihteki aylığı, aylığın başlangıç tarihine kadar ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki artış hükümlerine göre yükseltilerek

yeniden ödenmeye başlanır.

Aylığın kesildiği tarihten sonra yurt dışında geçen sigortalılık sürelerinin yeniden aylık bağlanmasında değerlendirilmesi, bu sürelerin Kanuna göre borçlanılmasına bağlıdır.

Sosyal güvenlik sözleşmesine göre kısmi aylık alırken yurt dışı borçlanması yapılması durumunda kısmi aylıklar hangi tarihten itibaren tam aylığa dönüştürülür?

Sosyal güvenlik sözleşmesine göre kısmi aylık almakta iken yurt dışı hizmet borçlanması yapanların kısmi aylıkları;

• Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden önce ise kesin dönüş tarihini,
• Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden sonra ise borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren tam aylığa yükseltilir.

Hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için gereken şartlar nelerdir?

• Borçlandırılan sürelerden aylık bağlanmasına yetecek kadar kısmın ödenmiş olması,
• Sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılması,
• Kuruma yazılı başvuruda bulunulması.

Hak sahiplerince aylık talebinde bulunulurken ibraz edilmesi gereken belgeler nelerdir?

Ölen sigortalının yurt dışında geçen sürelerini borçlandıktan sonra aylık talebinde bulunan hak sahiplerinin başvuru sırasında “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” ile birlikte aylık bağlanacak olan hak sahibinin durumuna göre istenebilecek belgeleri (malullük durumunda sağlık kurulu raporu, gerekli görülmesi halinde öğrenci belgesi vb.) ibraz etmesi gerekir. Hak sahiplerine aylık bağlanması için gereken şartlar arasında “Kesin Dönüş” bulunmadığından, bunların “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi” ibraz etmesine gerek yoktur.

Borçlandığı yurt dışı süreleri de dikkate alınarak kendisine aylık bağlanan bir kişinin yurt dışına çıkması durumunda Kuruma bu durumu bildirme yükümlülüğü var mıdır?

Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık/emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurt dışında bulunmuş olanlar, yurt dışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi” ile birlikte söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra 3 ay içinde Kuruma vermek zorundadır.

Altı aydan daha uzun süre yurt dışında bulundukları halde, yukarıda belirtilen belgeleri, yine yukarıda belirtilen süre içinde Kuruma vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar durdurulur.

Bu şekilde aylıkları durdurulanların Kuruma ibraz edecekleri belgelerden ya da Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda yurt dışında;

• Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir.
• Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme döneminden geçerli olmak üzere kesilir. Yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesi hükümlerine göre geri alınır.

Borçlanılan yurt dışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlar hakkında Kurumca yürütülecek olan yoklama işlemleri nelerdir?

Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük ve yaşlılık/emekli aylığı bağlananların aylık alma şartlarının devam edip etmediği hususu Kurumca, gerekli görülen zaman ve hallerde araştırılabilir.

Kurum, Kanuna göre malullük ve yaşlılık/emekli aylığı bağlananların altı aydan daha uzun süre ile yurt dışında bulunup bulunmadıklarını, her yıl Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak kayıtlarla tespit eder.

Sosyal Güvenlik Kurumu hangi ülkelerden gelir/aylık alanların ödemelerine aracılık etmektedir?

Sosyal Güvenlik Kurumu, Almanya ve Bulgaristan ile yapılan protokollere istinaden bu ülkelerden gelir/aylık alıp Ülkemizde daimî ikamet eden kişilerin ödemelerine gelir/aylıklarından herhangi bir kesinti yapmaksızın aracılık etmektedir.

Yurt dışında ikamet eden gelir/aylık sahiplerinin ödemelerinin ikamet edilen ülkeye transfer edilmesi halinde masraflar kim tarafından karşılanır?

Yurt dışında sürekli ikamet eden gelir/aylık sahiplerinin yazılı istekleri halinde masrafları kendilerince karşılanmak üzere, ödemeleri yurt dışı hesaplarına transfer edilebilir.

Ayrıca sözleşme kapsamında bağlanan aylıklar; Hollanda, Kırgızistan ve K.K.T.C. sosyal güvenlik sözleşmelerindeki özel hüküm nedeniyle bu ülkelere transfer edilirken oluşan transfer masrafları Kurumca karşılanır.

Sosyal güvenlik sözleşmesine göre bağlanmış bir aylık olsa dahi sayılan bu 3 sözleşmeli ülke dışındaki bir ülkede ikamet edilmesi halinde, aylık transferlerinde oluşacak masraflar aylık sahiplerince karşılanacaktır.